Psikedelik Deneyimlerde Yapay Zekâ Destekli “Trip Sit” Kullanımı ve Riskleri

Son yıllarda psikedeliklerin (mantar, LSD, DMT gibi maddeler) terapi amaçlı kullanımı ve yapay zekâ uygulamalarının ruh sağlığı alanındaki yeri hızla arttı. Bu iki farklı dünyanın kesiştiği ilginç bir trend ise kullanıcıların psikedelik deneyimlerinde Yapay Zekâ destekli sohbet robotlarını (chatbot) “trip sitter” yani yol arkadaşı olarak kullanması oldu. Ancak uzmanlar bu uygulamanın önemli riskler taşıdığı konusunda uyarıyor. Sizler için bu yeni trendin detaylarına, fırsatlarına ve gizli tehlikelerine yakından bakıyoruz.

Yapay Zekâ Destekli Trip Sitter Nedir?

Psikedelik maddeleri kullanan kişilerin, deneyim sırasında yanlarında ayık birinin bulunması ve destek vermesi yaygın bir güvenlik uygulamasıdır. Buna “trip sitting” denir. Ancak giderek, bu günlerde gerçek bir insan yerine yapay zekâ sohbet botlarını tercih edenler ortaya çıkmaya başladı. Özellikle ChatGPT gibi ileri sohbet robotları, kullanıcının endişelerini dinleyip yönlendirici öneriler sunabiliyor.

Örneğin, Kanada’dan Peter adlı bir genç, zorlu bir psikedelik deneyimi sırasında bu teknolojiyi kullandı. Yüksek doz mantar aldıktan sonra panik yaşadığı anlarda ChatGPT’ye başvurdu ve sohbet robotu ona sakinleşmesi için nefes egzersizleri, ortam değişikliği ve daha önce onun için hazırladığı bir müzik listesini dinleme gibi önerilerde bulundu. Bu sayede endişeleri azaldı ve sakinleşti.

Yapay Zekâ Trip Sitter Kullanmanın Avantajları ve Riskleri

• Avantajları:
  • Ekonomik açıdan ucuz ve kolay erişilebilir olması,
  • 7/24 destek alınabilmesi,
  • Yargılamadan, her an kullanılabilir olması,
  • Yapay zekânın hazırladığı rahatlatıcı müzik listeleri ve öneriler sunması.
• Riskleri:
  • Yapay zekâların gerçek bir terapistin empatisi ve deneyimi ile karşılaştırılamaması,
  • Chatbotların kullanıcıların gerçeklik algısını zorlayan dil kalıplarını onaylama eğiliminde olması,
  • Psikedelik maddelerin potansiyel olarak ciddi psikoz, anksiyete ve diğer ruhsal bozuklukları tetiklemesi,
  • Yapay zekânın kriz anlarında doğru müdahaleyi yapamaması ve tehlikeli yönlendirmeler vermesi,
  • Psikoterapide sessizliğin ve dikkatli sürecin önemi varken, chatbotların sürekli etkileşim teşvik etmesi.

Uzmanlar Yapay Zekâ Trip Sitter Kullanımı Hakkında Ne Diyor?

Psikoterapistler ve ruh sağlığı uzmanları, yapay zekâyla yürütülen bu tür destek mekanizmalarının profesyonel terapinin yerini tutamayacağını vurguluyorlar. Hem psikedelik terapide hem de genel psikoterapide, insan faktörünün ve deneyimli bir terapistin varlığının çok önemli olduğuna dikkat çekiyorlar. Yapay zekâ sohbet botlarının temel amacı sürekli kullanıcıyı sohbete devam ettirmek olduğu için, bazen gerçekçi olmayan veya doğrulanmamış duyguları destekleyerek psikolojik zarara yol açabiliyorlar.

Özellikle psikedelik maddelerin kafa karıştırıcı ve hassas etkileri varken, deneyimin profesyonel bir rehber eşliğinde güvenle yönetilmesi gerekiyor. Aksi takdirde, yoğun zihinsel krizler veya olumsuz psikolojik durumlar ortaya çıkabilir. Ayrıca araştırmalar, büyük dil modellerinin (LLM) bazen halüsinasyonlu ya da yanıltıcı cevaplar verdiğini ve gerçekliğe dayanmayan düşünceleri pekiştirebildiğini gösteriyor.

University of Tennessee’den Psikiyatrist Jessi Gold, “İnsanları sürekli onaylamak faydalı değildir, bazen gerçekçi sorgulamalar gerekli” diyor. Ayrıca, OpenAI yetkilileri de ChatGPT gibi modellerin profesyonel tıbbi bakımı kesinlikle ikame etmediğini açıkça ifade ediyorlar.

Sonuç olarak, yapay zekâyla trip sit yapmak popülerleşmekle birlikte, terapötik güvenlik ve etik açıdan ciddi sınırlamalar ve riskler barındırıyor. Bu alanda teknolojik gelişmeler yaşansa da, şimdilik yapay zekâ, deneyimli terapistlerin yerini alamıyor.