ABD’nin Yapay Zeka Liderliğini Sürdürebilmesi İçin Gereken Politikalar

Son günlerde ABD Başkanı tarafından yapay zekada küresel liderliği sürdürmek için bir eylem planı ve üç yeni başkanlık kararnamesi açıklanması, teknoloji dünyasında heyecan yaratırken gerçekte önemli zorlukları göz ardı ediyor. Bu hamleler, geleceğin teknolojik gelişmeleri için umut verse de, Amerika’nın yapay zekadaki öncü konumunu sağlayan temel politikalar büyük kesintilerle karşı karşıya. ABD’nin liderliğini kaybetmemesi için, başarıyı getiren politikaların neden önemli olduğunu ve neden sürdürülmesi gerektiğini anlamak şart.

ABD Yapay Zeka Liderliğini Sağlayan Temel Politikalar

1950’lerden beri yapay zekanın bugün geldiği noktada büyük rol oynayan bazı kamu politikaları vardır. Ancak son dönemdeki hükümet hamleleri bu güçlü temelleri zayıflatma riski taşımaktadır:

• Federal Ar-Ge Yatırımları: Bugünkü yapay zekanın temelleri, savunma bakanlığı, NASA ve Ulusal Sağlık Enstitüleri gibi kamu kurumlarının uzun yıllar boyunca yaptığı araştırmalara dayanır. Bu yatırımlar, ilk AI programlarından ChatGPT gibi modern jeneratif modellere kadar pek çok teknolojinin ortaya çıkmasına öncülük etti.
• Yetenekli Göçmenlerin Çekilmesi: ABD, dünyanın dört bir yanından en zeki araştırmacı ve mühendisleri çekerek yapay zekada küresel güç haline geldi. Bugünün en önemli AI şirketlerinin büyük çoğunluğunun kurucuları ya göçmen ya da göçmen kökenlidir.
• Rekabeti Kısıtlayan “Noncompete” Anlaşmalarının Yasaklanması: Kaliforniya başta olmak üzere bazı eyaletlerde “noncompete” anlaşmalarının yasaklanması, çalışanların yeni projeler veya startuplar kurarak yenilik yapmasını kolaylaştırdı.
• Rekabet ve Antitröst Politikaları: Büyük teknoloji şirketlerinin hakimiyetini sınırlayan antitröst davaları ve düzenlemeler, inovasyonun önünü açtı ve yeni şirketlerin büyümesini teşvik etti.

Yapay Zeka Politikalarında Son Gelişmeler ve Sorunları

Bu hafta açıklanan başkanlık kararnameleri yenilik, altyapı ve uluslararası diplomasi konusunda pek çok öneri sunuyor. Ancak gerçekçi bir bakış açısıyla, bazı kararlar yapay zekadaki liderliği korumaktan ziyade mevcut avantajları zayıflatma riski taşıyor:

• “Woke AI” Karşıtlığı ve İdeolojik Baskılar: Hükümet sadece “ideolojik olarak tarafsız” yapay zeka modellerini destekleme kararı aldı. Bu yaklaşım inovasyonu sınırlayabilir ve çeşitliliği azaltabilir.
• Veri Merkezi Kurulumunun Desteklenmesi: Büyük şirketlere vergi avantajları ve arazi tahsisi gibi ciddi destekler sağlanıyor. Fakat bu, çevresel regülasyonların gevşetilmesine yol açarak dengesizliklere neden olabilir.
• R&D Bütçelerinde Kesintiler: Tüm bu iyimser planlara rağmen, federal Ar-Ge bütçelerinde %36’ya varan kesintiler öngörülüyor, bu da uzun vadede araştırma ve yenilik kapasitesini olumsuz etkiler.

Ek olarak, hükümetin göçmen bilim insanları ve araştırmacılar üzerindeki kısıtlayıcı politikaları, ABD’nin yapay zeka yetenek havuzunu daraltma tehdidi taşıyor. Bu da küresel ölçekte rekabet avantajının azalmasına neden olabilir.

ABD’nin Yapay Zeka Liderliğini Sürdürmek İçin Atması Gereken Adımlar

Geleceğin teknolojik üstünlüğü için sadece kısa vadeli sanayi kârları değil, temel ilkeler esas alınmalı. ABD’nin yapay zekada liderlik pozisyonunu koruyabilmesi için yapılması gerekenler şunlardır:

1. Kamu Araştırmalarına Yatırımın Artırılması: Uzun vadeli ve temel araştırmalar teşvik edilmeli, federal fonlarda kesintiye gidilmemeli.
2. Uluslararası Yeteneklere Açıklığın Sürdürülmesi: Göç politikaları ılımlı ve destekleyici hale getirilmeli, yetenekli bireylerin ABD’de çalışması ve kalması sağlanmalı.
3. Esnek İstihdam Politikaları ve Yenilikçiliğin Teşviki: Noncompete anlaşmalarının kaldırılması konusunda adımlar atılmalı; çalışanların özgür hareket etmesi ve yeni girişimcilik fırsatları yaratması garanti altına alınmalı.
4. Antitröst Düzenlemelerinin Güçlendirilmesi: Büyük teknoloji firmalarının hakimiyetini sınırlayacak düzenlemeler devam ettirilmeli, sektördeki rekabet ortamı korunmalı.

Bu temel stratejiler, Amerika’nın yapay zekada öncü olmasını sağlayan temel taşlardır. Kısa vadeli siyasi ve ekonomik çıkarların ötesine geçilerek, uzun vadede sürdürülebilir bir inovasyon ekosistemi oluşturulmalıdır. Aksi halde, ABD’nin teknoloji liderliği riske girecek ve dünya sahnesindeki etkisi azalarak diğer ülkelerin gerisinde kalabilir.

Unutulmamalıdır ki, yapay zeka sadece bir teknoloji değil; onu doğru yönlendirmek, insan hayatını iyileştirmek ve küresel rekabeti sağlıklı kılmak açısından en önemli araçlardan biridir.